ضدآفتاب یک محصول موضعی محافظت از پوست در مقابل بخش مضر نور خورشید یا همان اشعه ماوراءبنفش است که می تواند قسمتی از اشعه خطرناک ماوراء بنفش خورشید (UV) را جذب یا منعکس کند. به این ترتیب از  پوست در برابر آفتاب سوختگی ،قرمزی و لک محافظت کرده و مهم تر از آن از سرطان پوست جلوگیری می کند. بعضی تصور می کنند، ضد آفتاب فقط مخصوص فصول گرم سال و ساعات میانی روز که شدت تابش آفتاب زیاد است، بوده و در پاییز و زمستان یا ساعات ابتدایی و انتهایی روز نیازی به ضد آفتاب نیست .

این طرز فکر درست نیست. استفاده از ضد آفتاب در همه فصول سال و همه ساعات روز حتی در هوای کاملا” ابری ضروری است. در مطلب زیر به نکات مهم و کمتر گفته شده ضدآفتاب می پردازیم

اشعه ماوراء بنفش چیست؟

نور خورشید یک طیف است که از طول موج های مختلف تشکیل شده و هر بخش آن تأثیر ویژه خود را بر پوست ما می گذارد.

طول موج 400 تا 700 نانومتر بخش مرئی نور خورشید برای چشم انسان است. طول موج های کمتر از 400 نانومتر، اشعه ماوراء بنفش یا UltraViolet  و طول موج بالاتر از 700 نانومتر اشعه مادون قرمز یا InfraRed خوانده می شود.

اشعه ماوراءبنفش بر حسب تأثیری که بر پوست ما می گذارد به 3 بخش تقسیم می شود:

اشعه ماوراءبنفش A یا UV-A : طول موج 340 تا 400 نانومتر که بیشترین عمق نفوذ را در پوست ما دارد و عامل تخریب کلاژن ، ایجاد چین و چروک و پیری زودرس پوست است. این بخش از UV (ماوراءبنفش) از شیشه پنجره و حتی ابرهای متراکم عبور می کند و از ساعات ابتدایی روز تا نزدیک غروب آفتاب شدت آن بالا می ماند.

اشعه ماوراءبنفش B یا UV-B: طول موج 320 تا 340 نانومتر که عامل آفتاب سوختگی ، لک و سرطان پوست است. شدت این بخش از UV با عمود شدن زاویه تابش خورشید بیشتر می شود بنابراین در روزهای تابستانی و از ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر بیش از بقیه ساعات روز است. برای اندازه گیری شدت آن در طول روز و همینطور روزهای مختلف سال از UV Index استفاده می شود.

اشعه ماوراءبنفش C یا UV-C : طول موج 290 تا 320 نانومتر که خطرناک تر از دو بخش قبلی ماوراءبنفش است و امید داریم که توسط لایه اوزون بطور کامل جذب شود و به زمین نرسد.

SPF ضدآفتاب به چه معنی است؟

حتما” شما هم عبارت SPF را روی بسته بندی ضدآفتاب ها دیده اید. SPF مخفف عبارتی است که معنی آن می شود فاکتور محافظت از خورشید و عددی بین 0 تا 100 است. اگر شما از یک ضدآفتاب SPF 50 استفاده کنید یعنی زمان لازم برای ایجاد آفتاب سوختگی در پوست شما 50 برابر زمانی خواهد بود که پوست شما بدون ضدآفتاب در معرض آفتاب قرار می گیرد.

اما SPF فقط اثر محافظتی در برابر بخش B اشعه ماوراءبنفش یا همان UV-B را نشان می دهد و ضدآفتاب هایی که فقط عبارت SPF روی آنها درج شده ممکنست فاکتور حفاظت در برابر UV-A را نداشته باشند. به این ترتیب خطر پیری زودرس و ایجاد چین و چروک ناشی از آفتاب همچنان پوست را تهدید می کند.

PA یا فاکتور حفاظت در برابر UV-A ضدآفتاب را هم چک کنید!

PA درجه محافظت در برابر بخش A اشعه ماوراءبنفش یا (UV-A) را نشان می دهد و برحسب قدرت حفاظت با یک تا پنج علامت + روی بسته بندی ضدآفتاب مشخص می شود. برای ایران +++PA مناسب است.

5 فاکتور که باید هنگام خرید ضدآفتاب به آنها دقت کنید

SPF حداقل 30 و ترجیحا” +50 ؛ چون بیشتر افراد ضدآفتاب را کمتر از مقدار لازم می زنند و به موقع تجدید نمی کنند، اگر ضدآفتاب SPF30 بخریم با این روش مصرف مثل اینست که ضدآفتاب SPF15 یا کمتر زده باشیم.
PA ( طبقه بندی ژاپنی برای نشان دادن توانایی ضدآفتاب برای محافظت پوست در برابر اشعه فرابنفش A) : حداقل +++PA و ترجیحا” ++++PA ؛ به همان دلیلی که در مورد SPF گفته شد.
water-resistant

و absorption-resistant

ما می خواهیم ضدآفتاب روی پوست باقی بماند تا بتواند از پوست محافظت کند.ضدآفتابی که با تعریق یا آب پاک شود یا اینکه بعد از مدتی جذب پوست شود ، مناسب نیست.
  • گاهی به جای SPF و PA عبارت Broadspectrum روی بسته بندی ضدآفتاب درج شده است که معادل +SPF50 و ++++PA یا +++PA است و بیانگر اینست که این ضدآفتاب، پوست را هم در برابر UV-A و هم UV-B بطور قابل قبولی محافظت کند.
  • و مهم تر از همه ؛ ضدآفتاب بایدبا پوست شما سازگار باشد. اگر ضدآفتاب با بهترین فاکتورهای محافظتی را بخرید ولی بعد از استفاده با آن احساس خوبی نداشته باشید،به هیچ دردی نمی خورد.

خلاصه و نتیجه گیری

اگر می خواهید از آسیب آفتاب بر پوست خود بطور کامل جلوگیری کنید از ضدآفتابی استفاده کنید که هم SPF دارد و هم PA. در همه فصول سال و همه ساعات روز از ضدآفتاب استفاده کنید.

اشعه مضر UV به مقدار زیاد از سطح آب ، برف و ماسه بازتاب پیدا می کند بنابراین در ساحل دریا و هنگام اسکی یا کوهنوردی ، ماوراءبنفش هم بصورت مستقیم از خورشید و هم انعکاس از سطوح اطراف به پوست برخورد می کند بنابراین در این شرایط استفاده از ضدآفتاب بیشتر ضروریست. البته استفاده از تیکسل جهت رفع چین و چروک پوست و جوانسازی پوست مورد استفاده قرار می گیرد.

روش های پیشگیری از بیماری های پوستی