ترک‌های پوستی ، استریا یا استرچ مارک که با اسامی دیگری مثل خطوط حاملگی،ترک های بارداری ، خطوط چاقی لاغری و غیره هم شناخته می‌شود، در واقع اسکارهای باریکی هستند که معمولا” با آتروفی (تحلیل) و ناهمواری پوست همراه است. استرچ مارک هم در زنان و هم در مردان دیده می‌شود اما شیوع آن در زنان به مراتب بیشتر است. این خطوط یا نوارهای فرورفته معمولاً روی پوست شکم، سینه‌ها، ران و باسن ایجاد می شود. ترک های حاملگی یا استریا گراویداروم در دوره بارداری بویژه در سه ماهه سوم و عمدتا” روی شکم وپستان ظاهر می شوند. بطور کلی ترک های پوستی (Striae) درمان قطعی ندارد ولی روش هایی وجود دارد که به کمرنگ یا محوشدن این خطوط آزاردهنده و بهبود ظاهر پوست کمک می‌کند. خطوط حاملگی یا استرچ مارک ، بی خطر است و تهدیدی برای سلامت پوست یا سلامت عمومی بدن به حساب نمی‌آید، اما از آنجا که ممکنست تصویر ذهنی فرد از زیبایی اندامش را مخدوش کند می تواند غیر مستقیم روی عملکرد فردی و اجتماعی وی تأثیرگذار باشد.
در کلینیک زیبایی دکتر قانعی قصد داریم طی دو مقاله شما را با ماهیت ترک‌های پوستی و روشهای موثر درمانی آن آشنا کنیم.
خطوط بارداری یا استریا چه نشانه هایی دارد؟
همه استریا ها شبیه هم نیستند. ترک های پوستی بسته به اینکه جدید باشد یا قدیمی، علت و ناحیه درگیر و رنگ زمینه ای پوست هر فرد ممکنست به اشکال گوناگون ظاهر شود . بعضی از انواع شایع استریا عبارتند از:
- • نوارهای سفید فرورفته و کمی چروک خورده که به آن استریا آلبا هم می گویند
• نوارهای صورتی یا قرمز که علامت ترک های پوستی تازه است (استریا روبرا) - نوارهای سیاه یا کبود که بیشتر در افراد با پوست تیره ، دیده می شود
این خطوط روی پوست شکم، پستان ، باسن ، ران و بازوها ظاهر شده و بصورت دسته های موازی یا متقاطع خطوط باریک یا نوارهای پهن ممکنست گسترش یابد. در ابتدا این خطوط باریک و به رنگ صورتی یا قرمز هستند ولی با گذشت زمان پهن تر ، فرورفته و چروک خورده می شوند و به سفید صدفی تغییر رنگ می دهند. بهتر است درمان در مراحل اولیه و زمانی که خطوط به رنگ صورتی یا قرمز است ، انجام شود گرچه با لیزر های جدید امکان درمان موفق خطوط قدیمی و فرورفته هم وجود دارد.
چه وقت باید برای درمان ترک پوستی به پزشک مراجعه کرد؟
اگر نگران ظاهر ناخوشایند ترک‌های پوستی هستید یا اگر استریا در بخش بزرگی از پوست شما پخش شده است، به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند در یافتن علت استرچ مارک به شما کمک کرده و راهکار درمانی مناسب شما را پیشنهاد کند.
ترک پوستی به چه دلیل ایجاد می‌شود؟
ترک پوستی ناشی از اتساع پوست در یک دوره زمانی کوتاه است وقتی که پوست بیش از حد تحمل کشیده می شود در بعضی از قسمت ها دچار پارگی در لایه های داخلی شده و این پارگی بصورت زخم های خطی بروز می کند. استرچ مارک در بعضی افراد به صورت ژنتیکی و بدون اینکه چاق یا لاغرشوند ایجاد می‌شود ولی در بیشتر موارد این ترک‌های پوستی بعد از بارداری و شیردهى، حوالی دوره بلوغ ، بعد از تغییرات شدید وزن، قد و حجم توده عضلانى، تمرینات ورزشی شدید مثل بدنسازی و ورزش حرفه ای، تغییرات هورمونی ، مصرف طولانی مدت داروهای استروئیدی (کورتون) و ابتلا به سندروم کوشینگ و سندروم مارفان دیده مى‌شود. شدت این ترک های پوستی به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله فاکتورهای وراثتی، ارتجاع پذیری پوست و سطح هورمون کورتیزون خون. کورتیزون نوعی هورمون است که توسط غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود و رشته‌های ارتجاعی پوست را تضعیف می‌کند.
عواملی که احتمال ابتلا به ترک پوستی را افزایش می‌دهند
هر کسی ممکن است به استرچ مارک دچار شود، اما بعضی از عوامل، احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهند، از جمله:
• مونث بودن
• داشتن سابقه فامیلی ترک های پوستی
• بارداری ، خصوصاً در خانم های جوان
• اضافه وزن یا چاقی مفرط
• افزایش یا کاهش وزن ناگهانی
• استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئیدی (کورتون)
• انجام عمل زیبایی سینه‌ها
• سندروم کوشینگ، مارفان یا بعضی از انواع دیگر اختلالات ژنتیکی
چطور می‌توان از بروز ترک پوستی پیشگیری کرد؟
بهترین روش برای کاهش احتمال ابتلا به ترک پوستی، حفظ وزن متناسب است. طی دوران بارداری، شما در دوره‌ای نسبتاً کوتاه وزن زیادی اضافه می‌کنید. به کمک پزشک معالج خود، برنامه غذایی و ورزشی مناسبی تنظیم کنید که به حفظ وزن متناسب شما کمک کند. این روند نه تنها به کاهش احتمال بروز استرچ مارک کمک می‌کند، بلکه برای سلامت شما و نوزادتان نیز مفید است.
ترک پوستی یا خطوط حاملگی را با چه روش‌هایی می‌توان درمان کرد؟
حتماً برای شما هم پیش آمده که جلوی آینه بایستید و به خطوط و ترک های روی سینه ، بازو ، شکم، ران ، باسن و پهلوی خود نگاه کنید و از دیدن آنها غمگین و افسرده شوید. شاید هم انواع روشهای خانگی یا محصولات دارویی را برای درمان آن امتحان کرده‌اید و نتیجه نگرفته اید. استریا بیشتر خانم ها را درگیر می کند (تقریبا” 2.5 برابر آقایان) و یکی از بزرگترین دغدغه های خانم ها در دوره بارداری و شیردهی است.
از نظر پزشکى الزامی براى درمان استریا وجود ندارد؛ در واقع پوست کاملا”سالم است واز این نظر مشکلی ندارد .اما ترک های پوستی از نظر زیبایی مشکل ساز هستند و به تصویر فرد از زیبایی اندام خود به شدت آسیب می زند. روش درمان استریا همانند درمان سایر انواع اسکارها ؛ بر پایه تخریب بافت اسکار و تحریک پوست برای ترمیم و بازسازی مجدد است.روش های استاندارد درمان ترک های پوستی در پایین شرح داده شده است.
چطور می‌توان ترک های حاملگی یا استریا را تشخیص داد؟
تشخیص استرچ مارک یک تشخیص بالینی است یعنی از طریق مشاهده و معاینه پوست و گرفتن شرح حال تشخیص داده می‌شود و تنها درصورتیکه پزشک به اختلالات هورمونی مثل افزایش یافتن سطح هورمون کورتیزون مشکوک باشد، ممکن است بررسی های پاراکلینیک انجام دهد.
چطور می‌توان خطوط بارداری یااستریا را درمان کرد؟
اگر شما هم استرچ مارک دارید؛به احتمال زیاد از ظاهر پوست خود ناراضی هستید، اما باید بدانید که این ترک های پوستی، خطری برای سلامتی شما در پی نخواهد داشت این خطوط کاملا” بی‌خطر هستند و به مرور زمان تا حدی کمرنگ می‌شوند. اگر مایل به درمان استریا هستید، باید بدانید که فعلا” درمان قطعی برای این عارضه وجود ندارد و همه روشهای درمانی موجود کمک می‌کنند که اسکار ناشی از استرچ مارک و ظاهر ناخوشایند آن بهبود یابد ، البته مواردی از بهبودی کامل بخصوص با روش های درمانی جدید مشاهده می شود ولی از آنجا که درمان همه انواع اسکار های پوست از جمله ترک های پوستی به عوامل مختلف از جمله عوامل و خصوصیات پوست هر فرد هم بستگی دارد،قبل از شروع درمان نمی توان پیش بینی کرد که چه کسانی بطور کامل درمان می شوند. در گذشته روش‌هاى درمانى متعددى براى درمان استرچ مارک پیشنهاد می‌شد که متاسفانه بیشتر آنها موفقیت آمیز نبودند. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی در زمینه درمان های زیبایی و پلاستیک، تحول چشمگیری در زمینه درمان ترک‌های پوستی ایجاد شده است. لیزرهای پیشرفته مثل فوتونا با ترکیب دو طول موج اربیوم یاگ و اندیاگ ، درمان انواع استریای جدید و قدیمی (قرمز و سفید) را امکانپذیر کرده است و نسبت به سایر انواع لیزر ها کارآیی و تأثیر بیشتری دارد. دستگاه تیکسل که مزایای لیزرهای ابلیتیو (سایشی) و میکرونیدلینگ را همزمان دارد یکی دیگر از روش های درمانی استرچ مارک است. میکرونیدلینگ و ترکیب آن با داروهای مزوتراپی یا در واقع همان مزونیدلینگ نیز از جمله درمان‌های موثر برای ترمیم ترک‌های پوستی هستند.
در ادامه به بعضی دیگر از روشهای درمانی که به بهبود ظاهر و بافت پوست درگیر استرچ مارک یا استریا کمک می‌کنند، اشاره می‌کنیم:
- کرم‌های موضعی رتینوئید : رتینوئیدها، مانند ترتینوئین که از ویتامین A مشتق می‌شوند، می‌توانند در ترمیم ترک‌های پوستی که کمتر از یک ماه از بروزشان می‌گذرد، مفید باشند. ترتینوئین لایه بردار است و باعث می‌شود استرچ مارک ظاهری شبیه تر به پوست طبیعی پیدا کنند. با این حال ترتینوئین ممکن است پوست را تحریک و پوسته ریزی و التهاب ایجاد کند. ترتینوئین نباید بدون تجویز پزشک استفاده شود.
اگر در دوران بارداری یا شیردهی هستید، درباره سایر گزینه‌های درمانی با پزشک خود مشورت کنید چون عوارض جانبی احتمالی رتینوئیدها ممکن است تأثیر نامطلوب بر نوزاد داشته باشد.
- لیزر درمانی : روش های مختلفی بر پایه لیزر برای ترمیم و بازسازی پوست و تحریک تولید کلاژن و الاستین وجود دارد که جدیدترین و کامل ترین آن ترکیب دو طول موج لیزر Erbium-Yag + Nd-Yag است که توسط کمپانی فوتونا عرضه شده است. لیزر فوتونا پزشک را قادر می سازد تا بر اساس رنگ پوست ، نوع و مدت زمانی که از ایجاد استریا گذشته ، بهترین درمان را برای هر فرد انتخاب کند. لیزر فوتونا خطوط حاملگی فرورفته و چروک خورده را نیز با موفقیت درمان می کند و به بهبود قابل توجه ترک های پوستی کمک می کند. لیزر co2 فرکشنال نیز یکی از لیزرهای مؤثر در درمان استریا ست که امروزه کمتر از آن استفاده می شود .
- میکرودرم ابریژن : در این روش از ابزاری برای پاشش پرفشار نوعی کریستال روی پوست استفاده می‌شود. این کریستال‌های زبر ، یک لایه نازک از سطح اسکار را برمی‌دارد و به تشکیل بافت جدید در محل کمک می‌کند. میکرودرم ابریژن ، یک روش درمان کمکی و مکمل است و به تنهایی کارآیی چندانی ندارد.
- میکرونیدلینگ : یکی از روشهای درمان ترک های حاملگی ، میکرونیدلینگ است. البته براى بهبود نتایج درمانى از داروهاى مزوتراپی کلاژن‌ساز و محرک رشد، همزمان با میکرونیدلینگ استفاده مى‌شود که به آن مزونیدلینگ می گویند، مزونیدلینگ زخم های ظریفی در پوست ایجاد می کند که بعد از ترمیم می تواند به بهبود نسبی ظاهر ترک های پوستی کمک نماید. در مواردی که دسترسی به لیزرهای جدید وجود ندارد میکرونیدلینگ یک روش جایگزین مناسب برای درمان استریا ست.
- تیکسل : در ترکیب با لیزر ، یکی از کارآمدترین روش های درمان استریا و خطوط حاملگی است ، هنگام درمان استرچ مارک به وسیله تیکسل، دستگاه روی نفوذ متوسط و زمان تماس زیاد تنظیم می شود تا عملکردی شبیه به لیزرهای سایشی (ablative ) داشته باشد. این عملکرد دستگاه تیکسل باعث می‌شود تا استحکام و ارتجاع پذیری پوست افزایش یافته و در نتیجه ظاهر بهتری پیدا کند. روش دیگر درمان ترک پوستی توسط تیکسل که به آن مزوتیکسل گفته می شود استفاده از تنظیمات نفوذ سطحی با زمان کوتاه است. بدین صورت کانال‌های ریز و میکروسکوپی روی سطح پوست ایجاد می‌شوند که از طریق آن می‌توان داروهای خاص مزوتراپی را برای ترمیم ترک پوستی وارد پوست کرد و تاثیرگذاری تیکسل در عمق پوست را چند برابر کرد. به این ترتیب می توان نتیجه گرفت تیکسل ؛ مزایای حرارتی لیزر ،سایشی میکرودرم ابریژن ،ترمیمی میکرونیدلینگ و مزوتراپی را تجمیع کرده و به همین خاطر، یکی از روش های درمانی پرطرفدار برای ترک های پوستی است.
در کلینیک دکنر قانعی روش درمانی منحصر به فردی با استفاده از ترکیب لیزر فوتونا و تیکسل برای درمان استریا (ترک های پوستی یا ترک های بارداری) استفاده می شود .
در پایان ذکر این نکته ضروریست که صرفنظر از اینکه علت استریا ، بارداری باشد یا تغییرات وزن ، درمان ترک های پوستی به عوامل مختلفی بستگی دارد که همه آن ها تحت کنترل پزشک نیستند، خصوصیات بیولوژیک پوست هر فرد ، عمق و پهنای فرورفتگی و زمان مراجعه از جمله عواملی ست که در نتیجه درمان تأثیرگذار است.به همین خاطر مشاوره پیش از درمان و ارائه اطلاعات صحیح و اطمینان پزشک از واقعی و قابل دسترس بودن انتظارات فرد از نتایج درمان اهمیت زیادی دارد.
ثبت ديدگاه