چطور از ترک های بارداری (استرچ مارک) پیشگیری کنیم؟

 ترک های پوستی (استرچ مارک یا استریا) چیست؟

ترک های پوستی ، استرچ مارک یا استریا ، خطوط باریک یا نوارهای پهن به رنگ سفید یا قرمز صورتی هستند که در بیش از 50 درصد خانم های باردار در حین بارداری یا پس از آن در سطح پوست ظاهر می شوند. این خطوط ممکنست همسطح پوست یا کمی فرورفته باشند و در نواحی مختلف پدن مثل شکم ، ران ، باسن ، پستان یا بازوها  ایجاد شوند.

این ترک های پوستی گاهی ترک های بارداری یا خطوط حاملگی (striae gravidarum) خوانده می شوند چون معمولا” در حین یا پس از بارداری در پوست ظاهر می شوند ولی این ضایعات پوستی می توانند در آقایان و همینطور در خانم هایی که هرگز باردار نبوده اند هم ایجاد شود.

این اسکارها ، ناشی از شکستگی در بافت همبند درم (لایه عمقی پوست) بوده و معمولا” پس از اتساع و کشیدگی پوست مثلا” در دوره بلوغ ، چاقی-لاغری ، بارداری و گاهی هم بدون هیچ دلیل مشخص ایجاد می شوند.

این ترک های پوستی ،به خودی خود بی ضرر هستند اما از آنجا که تصویر فرد از خود یا (self-image) را مخدوش می کند می تواند باعث بروز اختلالاتی مثل اضطراب و افسردگی بخصوص در خانم های جوان شده و زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد.

برای درمان جای جوش با شماره های درج شده در وب سایت و رزرو نوبت تماس بگیرید.

انواع ترک های پوستی یا استرچ مارک

بر اساس علت :

•  استریا گراویداروم(striae gravidarum): که مرتبط با تغییرات ناشی از بارداری است
• استریا دیستنس(striae distensae): به علت اتساع پوست در شرایطی مثل چاقی سریع ، بدنسازی ، مصرف دارو و تغییرات هورمونی ایجاد می شود
• استریا آتروفیکان(striae atrophicans): به علت نازک شدن پوست (بعضی بیماریها) ایجاد می شود

براساس ظاهر:

• استریا روبرا (striae rubrae) : به رنگ قرمز
• استریا آلبا (striae albae) :به رنگ سفید
• استریا نیگرا (striae nigra) :به رنگ سیاه و بیشتر در افراد دارای پوست سبزه و سیاهپوست ها دیده می شود
• استریا سرولئا (striae caerulea) : به رنگ کبود

علائم و نشانه های استرچ مارک یا استریا

قبل از اینکه ترک های پوستی ظاهر شوند ، ممکنست پوست ، نازک و صورتی رنگ شده و احساس خارش یا تحریک پذیری در محل داشته باشیم.

سپس خطوط چروکیده و کمی برجسته در سطح پوست ظاهر شده که بسته به رنگ پوست شخص می تواند صورتی، قرمز ، ارغوانی یا قهوه ای باشد. در پوست های سفید این خطوط معمولا” صورتی یا قرمز و در پوست های سبزه قهوه ای و تیره هستند. با گذشت زمان ترک های پوستی تخت یا حتی فرورفته شده و رنگ آن به سفید نقره ای تغییر می کند.

علت ایجاد ترک های پوستی

اتساع و جمع شدن سریع پوست در شرایطی مانند :

• حاملگی: 50 تا 90 درصد خانم های باردار در حین یا پس از بارداری دچار ترک های حاملگی می شوند.در هنگام بارداری اضافه وزن و تغییرات هورمونی باعث بزرگ شدن سریع شکم و پهلو ، پستان ها، ران و بازوها می شود بدون اینکه پوست بتواند خود را با این تغییر سریع انطباق دهد.
• بلوغ: رشد سریع بدن وتغییرات هورمونی حوالی بلوغ می تواند منجر به ایجاد استرچ مارک شود.
• افزایش وزن سریع:  چاقی طی دوره زمانی کوتاه ، باعث ایجاد ترک های پوستی می شود.بدتر از آن تغییرات وزن و سایز بصورت یویویی ، یعنی چاق و لاغر شدن های متوالی ترک های پوستی را تشدید می کند.
• بیماری: یکی از نشانه های سندرم مارفان و سندرم کوشینگ ، ظهور ترک های پوستی یا استریا ست.در سندرم مارفان به دلیل کاهش خاصیت کشسانی ، پوست به راحتی دچار شکستگی و پارگی می شود. در سندرم کوشینگ به دلیل افزایش کورتوتیکوستروئید در بدن ، اضافه وزن سریع همراه با افزایش شکنندگی پوست عامل بروز استریا ست.
• استفاده از کورتون: استفاده طولانی مدت از کرم ها و لوسیون های حاوی کورتیکواستروئید ، سطح کلاژن پوست را کاهش می دهد. از آنجاکه کلاژن عامل حفظ قوام و استحکام پوست است کاهش آن احتمال ایجاد ترک های پوستی یا استریا را افزایش میدهد.

برای درمان افتادگی پلک بدون جراحی با شماره های شده در وب سایت و رزرو نوبت تماس بگیرید.

همانطور که می دانید پوست از سه لایه ی اصلی اپیدرم(سطحی)، درم(میانی) و هایپودرم(زیرین) تشکیل شده است. وقتی بافت همبند بیش از حد ظرفیت کشسانی خود ، کشیده می شود، از هم گسیختگی در ساختار درم (derm) ؛ لایه میانی پوست ایجاد می گردد. این از هم گسیختگی ، یک پارگی در لایه های عمقی و میانی پوست ایجاد می کند که در بیشتر موارد بطور صحیح ،ترمیم نشده و جای زخم آن بصورت خط باریک یا نوارپهنی که هم رنگ و هم بافت آن با رنگ و بافت طبیعی پوست فرق می کند،برای همیشه باقی می ماند.

ترک های پوستی(استریا) ابتدا قرمز است ولی بتدریج محو شده به رنگ سفید شیشه ای یا نقره ای درمی آید علت این تغییرات اینست که یک بافت فیبروتیک(جوشگاه یا اسکار) بدون رگ خونی جایگزین پوست زنده طبیعی با شبکه مویرگی غنی شده است.

اینکه چرا در بعضی افراد ، این ترک های پوستی شدیدتر و عمیق تر است و در بعضی خفیف تر، به ژن ها بر می گردد اما عوامل دیگری هم وجود دارند که در اختیار ما هستند:

افزایش و کاهش وزن ، رژیم غذایی غیر علمی ، مصرف خودسرانه کورتون خوراکی و موضعی و مصرف سیگار احتمال ایجاد ترک های پوست را بیشتر می کند. استرس نیز با تحریک ترشح هورمون کورتیزول از غدد فوق کلیوی باعث تضعیف رشته های الاستین و توانایی ارتجاع پذیری پوست شده و استعداد ترک های پوستی افزایش می یابد .

بر خلاف تصور ، برنزه کردن پوست ، استریا را محو نمی کند.از آنجا که ترک های پوست هیچوقت برنزه نمی شوند ، برنزه شدن پوست اطراف آن باعث می شود تا بیشتر به چشم بیایند. برعکس اشعه مضر آفتاب باعث تخریب بافت نگهداره و همبند پوست و آسیب به کلاژن ها می شود.

عوامل مؤثر در ایجاد ترک های حاملگی (استرچ مارک)

از جمله عوامل مؤثر بر ایجاد استریا گراویدوروم یا خطوط حاملگی :

• سابقه خانوادگی مثبت یا استعداد ژنتیکی
• بیماری های مزمن
• شاخص توده ی بدنی (BMI) قبل از بارداری
• وزن نوزاد در هنگام تولد

به عنوان مثال جنین درشت ، چاقی ، دیابت ، مصرف کورتیکوستروئید احتمال ایجاد ترک های حاملگی را افزایش می دهد. در ضمن تغییرات وابسته به سن در کلاژن و بافت همبند پوست نیز باعث می شود بارداری در سن بالای 30 سال با احتمال بیشتر ترک های بارداری همراه باشد.

راه های تشخیص ترک های حاملگی (استرچ مارک)

استرچ مارک با معاینه ی پوست و بررسی سابقه ی پزشکی فرد به راحتی قابل تشخیص است. پزشک براساس علائم و نشانه ها و همچنین دارویی که فرد مصرف می کند و بررسی شرایط پزشکی موجود، سؤالاتی می پرسد. استرچ مارک خطری برای سلامتی ندارد اما می تواند نشانه بیماری باشد.

برای جوانسازی پوست صورت با شماره های درج شده در وب سایت و رزرو نوبت تماس بگیرید.

درمان و پیشگیری ترک های حاملگی (استرچ مارک)

درمان ترک های پوستی ممکن است پرهزینه باشد. کرم ها، ژل ها، لوسیون ها و مداخلات زیبایی همه به عنوان روش های درمانی استرچ مارک پیشنهاد شده اند. اگرچه شواهد پزشکی کافی برای اثبات اثربخشی این روش های درمانی در دست نیست.

استریای حاملگی اغلب با گذشت زمان کمرنگ تر شده و کمتر به چشم می آیند.این زمان برای ترک های بارداری معمولا” حدود 6 تا 12 ماه طول می کشد.

از انواع کانسیلر(کرم پودر، پن کیک و …) می توان برای مخفی کردن استرچ مارک در مناطقی که در معرض دید است، استفاده کرد.در مواردی که این ترک های پوستی عمیق و پهن یا پوست روی ترک ها یا اطراف آن چروک خورده است ، از روش های درمانی مثل لیزر برای نزدیک کردن هرچه بیشتر ظاهر این ترک ها به پوست سالم استفاده می شود.

هنوز هیچ درمان قطعی و نهایی برای محو کامل ترک های پوستی وجود ندارد؛ با این حال در سال های اخیر، پیشرفت های چشمگیری در بهبود روش های درمانی ترک های پوستی قرمز (استریا روبرا) و ترک های پوستی سفید (استریا آلبا) در اختیار پزشکان قرار گرفته که موفقیت درمان را تا حد زیادی افزایش داده است.

درمان ترک های پوستی با لیزر

شواهدی در دست است که ممکنست لیزر روی ترک های پوستی مؤثر باشد. مطالعات نشان داده لیزر درمانی می تواند باعث کاهش 70-50 درصدی استرچ مارک شود. نسل جدید دستگاه های لیزر مثل SP Dynamis فوتونا با بکارگیری طول موج های اربیوم یاگ و ان دی یاگ کارآیی بیشتری نسبت به لیزرهای نسل قبل از خود دارند و به پزشکان امکان درمان مؤثرتر و بی عارضه ترک های پوستی را می دهد.

لیزر، بافت نامتجانس و فیبروتیک استرچ مارک را شکسته و از طریق 4 مکانیسم زیر باعث ترمیم صحیح ترک های پوستی می شود:

• افزایش گردش خون در محل استریا
• تقویت سلول های کلاژن ساز مثل فیبروبلاست ها
• تحریک سیستم ایمنی
• بهبود درناژ لنفاوی (تخلیه سموم و مواد زائد ناشی از سوخت وساز) که التهاب و درد را کاهش می دهد

انجمن جراحان پوست آمریکا تخمین می زند ، لیزر ، ظاهر استرچ مارک را ، 20 تا 60 درصد بهبود می دهد . در مطالعه 2016 این انجمن مشخص شد ؛ لیزر درمانی در مراحل اولیه تشکیل استریا، مؤثرتر است و در ترک های پوستی قدیمی هم با افزایش کلاژن و الاستین به بهبود ظاهر پوست کمک می کند.

سایر روش های درمانی استرچ مارک عبارتند از:

• تیکسل یا TMA: که با استفاده از سایش حرارتی-مکانیکی باعث بهبود ظاهر ترک های پوستی می شود.
• رادیوفرکوانسی یا RF که با تحریک کلاژنسازی عمل می کند
• میکرونیدلینگ : بخصوص برای نواحی دارای پوست ضخیم تر مثل باسن
• پیلینگ مکانیکی یا شیمیایی

درمان دارویی استریا

بعضی پزشکان از درمان های طبی برای استرچ مارک استفاده می کند.در یک مطالعه ، غلظت بالای 0.05% ترتینوئین تا 47% باعث کاهش ترک های پوستی پس از بارداری شده است.

فرآورده های موضعی که به عنوان درمان یا پیشگیری از ترک های بارداری یا سایر انواع استرچ مارک در بازار موجود است مدعی هستند با تحریک کلاژنسازی و بهبود کشسانی و آبرسانی به پوست می توانند مؤثر باشند ، ولی اثربخشی آنها از نظر علمی قابل تأیید نیست.این محصولات عبارتند از:

• ژل های موضعی بر پایه سیلیکون یا کلاژن
• کرم های حاوی هیالورونیک اسید
• کرم های حاوی حداقل 20% گلایکولیک اسید
• کرم های حاوی حداقل 10% اسکوربیک اسید

منبع:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/283651