بوتاکس و کاربردهای های زیبایی و پزشکی آن
بوتاکس نوعی دارو می باشد که روی عضلات اثر می گذارد، در دوزهای کم می تواند چین و چروک های پوست را کاهش داده و به درمان برخی از بیماری ها کمک کند.
بوتاکس یا توکسین بوتولینوم توسط یک باکتری بنام کلستریدیوم بوتولینوم ساخته می شود . بوتاکس اگر به درستی و در مقادیر کم استفاده شود، می تواند فواید زیادی در حوزه ی زیبایی و پزشکی داشته باشد مثل از بین بردن چین و چروک پوست و یا از بین بردن اسپاسم پلک، تعریق بیش از حد و درمان برخی از اختلالات مثانه و میگرن. استفاده از بوتاکس برای درمان موارد ذکر شده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا ( FDA ) تأیید شده است.
بوتاکس چیست؟
همانطور که پیش تر اشاره شد، بوتاکس از باکتری به نام C. botulinum گرفته می شود که در بسیاری از محیط های طبیعی از جمله خاک، مرداب ها، جنگل ها و دستگاه گوارش پستانداران و ماهی ها وجود دارد. باکتری ها و اسپورهای C. botulinum به طور کلی بی خطر هستند. اگر اسپورها تغییر شکل بدهند و تعداد آنها زیاد شود، می توانند سم بوتولینوم را تولید کنند که در موارد شدید منجر به بیماری کشنده ی بوتولیسم می شود. سم بوتولینوم بسیار خطرناک است؛ دانشمندان تخمین زده اند که 1 گرم از شکل سمی این ماده می تواند 1 میلیون نفر را بکشد و یک کیلوگرم از آن نیز می تواند هر انسانی را بر روی کره ی زمین از بین ببرد. با این وجود اگر از بوتاکس به طور مناسب استفاده شود، بی خطر است و عوارض جانبی کمی دارد.
تزریق بوتاکس با دوزهای بسیار کم توکسین بوتولینوم انجام می شود به همین خاطر این دارو می تواند به طور موقت عصبی_عضلانی مؤثر است.
بوتاکس چگونه اثر می گذارد؟
سیستم عصبی بدن انسان موادی به نام “نوروترانزمیتر” تولید می کند. این مواد باعث انتقال پیام درسیستم عصبی شده و فرمان هایی را به عضلات و غدد عرق منتقل می کنند. این سیگنال ها باعث تحریک عضله و انقباض آن یا تعریق در غدد عرق می شوند. بوتاکس یک نوروتوکسین است که مانع انتقال دستور انقباض از اعصاب به عضلات می شود و بدین ترتیب باعث فلج موقت عضلانی می شود. برای انقباض عضله، نوروترانزمیتری که سیستم عصبی تولید می کند، “استیل کولین” نام دارد. استیل کولین به گیرنده های موجود در سطح سلول های عضلانی متصل می شود و باعث انقباض این سلول ها می شود. تزریق بوتاکس مانع از ترشح استیل کولین می شود، بنابراین از انقباض سلول های عضلانی جلوگیری می کند.
کاربردهای زیبایی بوتاکس
معروف ترین کاربرد بوتاکس کاهش چین و چروک صورت است. بنابر آمار انجمن جراحی زیبایی در آمریکا، تزریق بوتاکس محبوب ترین عمل زیبایی در این کشور محسوب می شود و در سال 2016، بیش از 7 میلیون نفر تحت درمان با بوتاکس قرار گرفتند. اثر بوتاکس موقتی است و بسته به نوع درمان و نوع بوتاکس استفاده شده از3 تا 12 ماه ماندگاری دارد. بیشتر افراد تمایل به تزریق بوتاکس در موارد زیر دارند:
- چین و چروک بین ابروها معروف به خط اخم.
- چین و چروک دور چشم معروف به خطوط پنجه کلاغی
- چین های افقی در پیشانی
- خطوط شعاعی دور لب ها یا barcode lines
- فرورفتگی های پوستی روی چانه یا چانه قلوه سنگی
با این حال، سازمان غذا و داروی آمریکا ( FDA ) تزریق بوتاکس را فقط برای خطوط اطراف چشم و پیشانی تأیید کرده است. برخی از افراد برای بهبود ظاهر موهای خود تزریق بوتاکس را امتحان می کنند. اما شواهد کمی وجود دارد که نشان بدهد این کار(بوتاکس مو) مؤثر باشد.
کاربردهای پزشکی بوتاکس
از بوتاکس برای درمان انواع بیماری هایی که بیشتر آنها بر سیستم عصبی- عضلانی تأثیر می گذارند، استفاده می شود. از جمله بیماری هایی مثل:
- اسپاسم اندام فوقانی برای افراد بیش از 2 سال
- انحراف چشم (لوچی) یا استرابیسم در افراد بالای 12 سال
- تعریق شدید یا هایپرهیدروز زیربغل ،کف دست و پا
- جلوگیری از حملات میگرن بخصوص در افرادی که بیش از 4 روز در ماه سردرد میگرنی دارند
- کاهش علائم مثانه نوروژنیک ؛ در صورتی که داروهای آنتی کولینرژیک موثر نباشند
- اسپاسم پلک یا بلفارواسپاسم،و دیستونی عضلانی
- یک اختلال حرکتی- عصبی که همراه اسپاسم عضلات گردن است
برخی از افراد تزریق بوتاکس را برای استفاده های تأیید نشده نیز انجام می دهند. با این حال، ایمن و موثر بودن بوتاکس برای این موارد به تحقیقات بیشتری نیاز دارد. بوتاکس به عنوان روش درمانی برای موارد زیر نیز استفاده می شود:
- آلوپسی
- سیالوره، یا تولید بیش از حد بزاق
- پسوریازیس
- اگزمای dyshidrotic ، که کف دست و کف پا را تحت تأثیر قرار می دهد
- آنیسموس ، اختلال در عملکرد عضله مقعد
- درد عصبی پس از هرپس
- ولوودینیا، درد و ناراحتی در واژن بدون دلیل مشخص
- بیماری رینود، که بر گردش خون تأثیر می گذارد
- آشالازی، مشکلی در حلق که بلع را دشوار می کند
- قرمزی ناگهانی صورت و گرگرفتگی در دوران یائسگی
- کلوئیدها و اسکار زخم
- hidradenitis suppurativa ، یک بیماری التهابی پوستی است
- ضایعات حاصل از تاول به دلیل بیماری های نادر ژنتیکی
روش انجام بوتاکس
پزشکان توکسین بوتولینوم را بطور مستقیم به بافت عضلانی تزریق می کنند. حدود 24 تا 72 ساعت طول می کشد تا دارو اثر کند. گاهی ممکن است تا 5 روز زمان ببرد تا اثر بوتاکس کامل شود. تزریق بوتاکس در طول دوره ی بارداری و شیردهی ممنوع است. در صورت داشتن آلرژی به دارو و مواد همراه بوتاکس (مثل آلبومین ) باید از تزریق آن خودداری شود.
هزینه ، زمان و اثربخشی بوتاکس
هزینه بوتاکس به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- هدف از انجام بوتاکس (زیبایی یا درمان)
- فردی که درمان را انجام می دهد
- محلی که درمان در آن انجام می شود
- میزان بوتاکس مصرف شده
خطرات و عوارض جانبی
بیشتر افراد تزریق بوتاکس را به خوبی تحمل می کنند و عوارض جانبی آن نیز بسیار کم است. با این حال، به دلیل تزریق دارو و بسته به پاسخ سیستم ایمنی هر فرد،بوتاکس می تواند برخی عوارض ناخواسته را ایجاد کند، از جمله درد خفیف، تورم یا کبودی در اطراف محل تزریق، سردرد، افتادگی موقت پلک، ضعف یا فلج ناخواسته در عضلات مجاور محل تزریق
برخی از افرادی که بوتولینوم نوع A را تزریق می کنند، بدن آنها می تواند آنتی بادی هایی را علیه دارو تولید کند که باعث می شود درمان های بعدی کم اثر شده و بدن فرد نسبت به بوتاکس مقاوم شود.
تزریق بوتاکس باید در مطب و توسط پزشک متخصص انجام شود..
ثبت ديدگاه