ویروس HPV و ارتباط آن با سرطان

سرطان ، ناشی از رشد خارج از کنترل سلول‌های بدن است. نام‌گذاری سرطان‌ ، بر اساس بخشی از بدن که این رشد و تکثیر غیرطبیعی از آنجا منشأ می گیرد انجام شده و پخش شدن بیماری به سایر نقاط، تاثیری در نام‌گذاری آن ندارد.این که چه عاملی باعث می شود تا بخشی از سلول های بدن از کنترل خارج شده و شروع به تکثیر بی رویه کند،در مورد سرطان های مختلف، متفاوتست.مثلا” اشعه ماوراءبنفش خورشید،عامل اصلی سرطان پوست است، یا در مورد سرطان دهانه رحم و تعدادی دیگر از سرطان ها، ویروس عامل زگیل یا HPV عامل شروع تغییرات سرطانی  سلول هاست.

ویروس پاپیلوم انسانی  (HPV)، یکی از شایع‌ترین عفونت‌های انتقال یافته به روش تماس و رابطه جنسی به شمار می‌رود. بیش از 40 گونه مختلف از ویروس HPV وجود دارد که می‌توانند ناحیه تناسلی مردان و زنان را آلوده کنند، از جمله پوست آلت تناسلی مردان، بخش بیرونی ودرونی(واژن و دهانه رحم) آلت تناسلی زنان، مقعد ، رکتوم و مجرای ادرار. ویروس HPV همچنین می‌توانند مخاط دهان و گلو را نیز آلوده کنند.

انوع پرخطر و کم‌خطر ویروس HPV

گونه‌های مختلف HPV ، از نظر قدرت ایجاد تغییرات سرطانی در سلول های درگیر،به دو دسته «کم‌خطر» و «پرخطر» تقسیم‌بندی می‌شوند. آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، طی پژوهش‌های خود به این نتیجه رسیده که 13 گونه از ویروس HPV می‌توانند باعث بروز سرطان دهانه رحم و یکی از این گونه‌ها می‌تواند باعث ایجاد سرطان در بخش بیرونی آلت تناسلی زنان، واژن، آلت تناسلی مردان، مقعد و بعضی از انواع سرطان‌های سر و گردن شود (خصوصاً سرطان‌های دهانی-حلقی  یا اوروفارنکس). گونه‌هایی از ویروس HPV که باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند، دقیقاً همان گونه‌هایی که به بروز سرطان می‌انجامد،نیست.به این معنی که ابتلا به زگیل تناسلی مساوی با ابتلا به سرطان نیست.

بیشتر افرادی که به ویروس HPV آلوده می‌شوند، اصلا” مطلع نمی شوند. معمولاً، سیستم ایمنی بدن ما به طور طبیعی طی دو سال ویروس HPV را از بین می‌برد. این موضوع درباره انواع پرخطر و کم‌خطر این ویروس صادق است. تا سن 50 سالگی، از هر 5 زن، حداقل 4 زن در مقطعی از زندگی به ویروس HPV آلوده می‌شود. آلودگی به ویروس HPV در مردان نیز شایع است و معمولاً بدون علامت است.

  آلودگی به HPV پرخطر(High Risk) چطور به سرطان منجر می شود؟

اگر ویروس HPV از سد دفاعی سیستم ایمنی عبور کند، دو مسیر را طی میکند، یا بصورت نهفته و بدون فعالیت در پوست باقی مانده و در فرصت مناسب شروع به تکثیرشدن می کند؛یا بلافاصله تکثیر شده و ایجاد تغییرات پیش سرطانی در سلول های آلوده می کند و با گذشت زمان باعث می‌شود سلول‌های عادی به سلول‌های غیرعادی و سپس سرطانی تبدیل شوند. حدود 10% از زنانی که ویروس پرخطر HPV به دهانه رحم آنها راه یافته، دچار عفونت‌های ماندگار ناشی از HPV می‌شوند که آنها را در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار می‌دهد. به همین شیوه، وقتی ویروس پرخطر HPV در بدن باقی می‌ماند و سلول‌های قسمت بیرونی آلت تناسلی زنان، واژن، آلت تناسلی مردان یا مقعد را درگیر می‌کند، امکان ایجاد نوعی تغییر سلولی که «پیش‌سرطانی شدن سلول‌ها» نام دارد، به وجود می‌آید. این سلول‌های تغییر یافته اگر به موقع شناسایی نشوند و از بین نروند، در نهایت به سرطان تبدیل خواهند شد. احتمال بروز این سرطان‌ها بسیار کمتر از سرطان دهانه رحم است.

سرطان‌های مرتبط با ویروس HPV

سرطان دهانه رحم شایع‌ترین سرطان مرتبط با ویروس HPV است. بعضی دیگر از انواع سرطان نیز به واسطه آلودگی به ویروس HPV ایجاد می‌شوند، از جمله سرطان بخش بیرونی آلت تناسلی زنان، واژن، آلت تناسلی مردان، مقعد و سرطان‌های دهانی-حلقی (اورو فارنکس). تحقیقات همچنان ادامه دارد تا مشخص شود که ویروس HPV چطور و تا چه اندازه‌ای در شکل‌گیری این سرطان‌ها نقش دارد.

به طور کلی، به نظر می‌رسد که ویروس HPV مسئول بروز بیش از 90 درصد از موارد سرطان مقعد و دهانه رحم، حدود 70 درصد از سرطان‌های بخش بیرونی آلت تناسلی زنان و واژن و 60 درصد از سرطان‌های آلت تناسلی مردان باشد. تنباکو و الکل از عوامل سنتی بروز سرطان اورو فارنکس (سرطان دهانی-حلقی) به شمار می‌روند اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که حدود 60 تا 70 درصد از سرطان‌های دهانی-حلقی ممکن است به ویروس HPV مرتبط باشند. بسیاری از این سرطان‌ها ممکن است به واسطه ترکیب عواملی مانند مصرف تنباکو و الکل و نیز آلودگی به ویروس HPV ایجاد شوند.

در بیشتر موارد، ویروس HPV  ظرف دو سال بعد از ورود به بدن ، از بین می‌رود و مشکل خاص سلامتی ایجاد نمی‌کند. اینطور به نظر می‌رسد که سیستم ایمنی بدن، به طور طبیعی با ویروس HPV مبارزه می‌کند. ویروس HPV در صورتیکه زگیل ایجاد کند،باید هر چه سریعتر درمان شود،زیرا در صورتی که این ویروس  برای سال‌های طولانی در بدن باقی بماند، می‌تواند خطرناک باشد.