درماتیت سبوروئیک نوعی اگزمای پوستی شایع و مزمن است که عمدتا” مناطقی از پوست که غدد چربی بیشتری دارد مثل پوست سر، صورت و بالا تنه را درگیر می کند. این بیماری به دو فرم نوزادان و بالغین دیده می شود. فرم بالغین بویژه در حوالی سن بلوغ شروع شده و از آنجا که با شوره سر همراه است ممکنست در نوجوانان باعث مشکلات ارتباطی و گوشه گیری شود. در موارد درمان نشده و شدید می تواند به التهاب شدید ، خارش و زخمی شدن پوست بینجامد.

اکزمای سیورئیک در نوزادان و بزرگسالان به کلی متفاوت است . اکزمای سبورئیک گاهی با پسوریازیس همراه می شود که به آن سبوپسوریازیس می گویند.

شوره ی سر که به آن پیتیریازیس کاپیتس (pityriasis capitis) نیز گفته می شود هم نوعی اکزمای سبوروئیک غیر التهابی است که با شوره ی سر پراکنده در نواحی مودار سر و صورت تظاهر می کند.

چه عواملی باعث ایجاد اکزمای سبوروئیک می شود؟

علت درماتیت سبوروئیک هنوز بطور کامل شناخته شده نیست ؛ این بیماری همراه با افزایش تعداد قارچ مالاسزیا ( Malassezia ) در پوست مبتلا است. این قارچ بیماریزا نیست و جزئی از فلور طبیعی پوست انسان است ولی افزایش فعالیت آن و تولید موادی مثل اولئیک اسید، مالسزین و کاربالدهید ایندول-3 می تواند باعث ایجاد التهاب در پوست شود.

 

چه کسانی به درماتیت سبوروئیک مبتلا می شوند؟

نوزادان : درماتیت سبوروئیک نوزادان قبل از 3 ماهگی شروع و معمولاً بعد از  6 تا 12 ماهگی برطرف می شود.

بالغین : اکزمای سبورئیک بزرگسالان از اواخر دوره ی نوجوانی شروع  می شود و در جوانان و افراد مسن هم شیوع زیادی دارد. میزان شیوع  در مردان بیشتر از زنان است.

عواملی که باعث تشدید اکزمای سبوروئیک بزرگسالان می شود عبارتند از:

  • پوست چرب یا سبوره (seborrhea)
  • سابقه ی خانوادگی اکزمای سبوروئیک و پسوریازیس
  • نقص سیستم ایمنی مثل کسانی که پیوند عضو داشته و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند، مبتلایان به ایدز (HIV) ، لنفوم و …
  • بیماری های سیستم عصبی و روانپزشکی مثل بیماری پارکینسون، افسردگی، صرع، فلج عصب صورت، آسیب نخاعی و اختلالات مادرزادی مانند سندرم داون
  • کمبود خواب و شرایط پر استرس
تغییرات پوست در دوران بارداری و راه های مقابله با آن

تظاهرات بالینی درماتیت سبوروئیک چیست؟

درماتیت سبوروئیک نوزادان : در نوزادان پوست سر دچار پوسته های تکه ای چرب می شود. گاهی دانه های قرمز در چین زیر بغل و کشاله ران نوزاد دیده می شود . پلاک های قرمز صورتی شوره دار که بدون درد، سوزش و خارش است.

در بزرگسالان این بیماری  پوست سر، صورت (بخصوص چین کنار پره بینی، پشت گوش و داخل ابرو ) و بالا تنه را درگیر می کند و در معمولا” خارش بسیار کمی دارد. علائم شاخص درماتیت سبوروئیک بزرگسالان عباذتست از:

  • شعله ور شدن در زمستان و بهتر شدن در تابستان متعاقب آفتاب گرفتن .
  • داشتن پوست مختلط
  • پلاک های پوسته ریزی دهنده قرمز که حدود مشخصی ندارد همرا با شوره سر
  • بلفاریت (شوره مژه ها و قرمزی لبه پلک)
  •  پلاک های صورتی شوره دار در چین های پوستی در دو طرف صورت
  • درگیری پوست در خط روش مو،  قفسه سینه، زیر بغل، چین زیر پستان، چین های کشاله ران و چین های آلت تناسلی
  • فولیکولیت ( عفونت فولیکول مو ) در گونه ها و  بالا تنه

چگونه درماتیت سبوروئیک تشخیص داده می شود؟

تشخیص اکزمای سبوروئیک از طریق معاینه بالینی و شرح حال توسط پزشک انجام می شود . از آنجاییکه قارچ مالاسزیا جزء فلور طبیعی پوست است جدا کردن آن ، ارزش تشخیصی ندارد.گاهی اوقات نمونه برداری از پوست ممکن است انجام شود گرچه به ندرت لازم می شود.

درمان درماتیت سبوروئیک چیست؟

درمان این بیماری اغلب شامل چندین گزینه ی متفاوت است. از کراتولیتیک ها (Keratolytic) مثل اسید سالیسیلیک، اسید لاکتیک، اوره و پروپیلن گلیکول می توان برای از بین بردن بثورات پوستی استفاده کرد.

از عوامل ضد قارچ موضعی مانند کتوکونازول، سلنیوم سولفاید و سیکلوپیروکس نیز می توان برای کاهش التهاب استفاده کرد.

سوالات متداول زگیل تناسلی

کورتیکواستروئیدهای موضعی خفیف نیز ممکن است برای 1-3 هفته تجویز شوند تا التهاب حاد را کاهش دهد.

در موارد شدیدتر در بزرگسالان، ممکن است آنتی بیوتیک تتراسایکلین یا فوتوتراپی نیز توصیه شود.

  • درمان پوست سر

شامپوهای دارویی حاوی کتوکونازول، سیکلوپیروکس، سلنیوم سولفید، پیریتیون زینک، کول تار و اسید سالیسیلیک، دو بار در هفته به مدت حداقل یک ماه و در صورت لزوم به مدت نامحدود استفاده می شود. استروئیدهای موضعی پوست که باعث کاهش خارش می شوند، باید هر روز به مدت چند هفته و هر چند مدت یک بار استفاده شوند. از مهار کننده های کلسینونین مانند تاکرولیموس می توان به عنوان درمان مکمل استفاده کرد. کرم کول تار را نیز می توان در مناطق درگیر استفاده کرد و چند ساعت بعد با شامپو شست. اغلب درمان ترکیبی مؤثرترین راه است.

  • درمان صورت، گوش ها، سینه و پشت

هر روز، یک یا دو مرتبه پوست آسیب دیده باید کاملاً تمیز شود. کرم کتوکونازول یا سیکلوپیروکس، یک بار در روز به مدت 2 تا 4 هفته و در صورت لزوم به مدت نامحدود استفاده می شود. از کرم هیدروکورتیزون نیز می توان دو بار در روز به مدت 1 یا 2 هفته استفاده کرد. گاهی ممکن است استروئید موضعی قوی نیز تجویز شود. می توان به جای استروئیدهای موضعی از مهارکننده های کلسی نورین مثل کلسیتونین (کرم پیمکرولیموس یا پماد تاکرولیموس) استفاده شود. از انواع داروهای گیاهی نیز معمولاً استفاده می شود، اما اثربخشی آنها قطعی نیست.

درمان درماتیت سورئیک نوزادان

شستشوی منظم پوست سر با شامپو بچه و برس نرم برای جدا کردن پوسته ها

وازلین طبی می تواند مؤثر باشد.

در صورت عدم بهبودی بعد از انجام موارد فوق ،ممکنست تجویز ضدقارچ های موضعی لازم باشد.

 

 

منبع:  https://dermnetnz.org/topics/seborrhoeic-dermatitis/